برچسب: سرمایه گذاری

تصویری که همواره در رسانه های غربی و عربی از عراق در طول یک دهه اخیر ارائه شده تداعی کننده بی ثباتی، خشونت، تروریسم و هرج و مرج است اما شرکت های ایرانی که سالهاست در عراق حضور دارند برخلاف این سیاه نمایی ها معتقدند که عراق هنوز بهترین فرصت سرمایه گذاری و تجاری برای ایران است.
شاید خیلی ها به یاد داشته باشند که تبلیغات منفی سال ۲۰۱۴ در آستانه چهل و یکمین نمایشگاه بین المللی بغداد مبنی بر اینکه تروریست های داعش بزودی وارد بغداد می شوند، باعث شده بود که بسیاری از شرکت های خارجی از شرکت در نمایشگاه انصراف دهند و در آن دوره بغداد شاهد یکی از ضعیف ترین دوره های نمایشگاه خود بود.
اما بعد از گذشت یکسال که اینک امنیت بغداد به طور قابل ملاحظه ای ارتقا یافته و خطر حملات تروریستی کاهش یافته و نخست وزیر عراق نیز در مراسم افتتاحیه نمایشگاه چهل و دوم بر آن صحه گذاشته، عراق شاهد یکی از موفق ترین حضور شرکت های خارجی در نمایشگاه بغداد است.
در این نمایشگاه بالغ بر ۲۲ کشور با بیش از ۵۰۰ شرکت و موسسه تولیدی حضور یافته اند که سهم ایران ۳۶ شرکت می باشد.
در حالی که در نمایشگاه چهل و یکم از ۲۰ کشوری که اعلام آمادگی کرده بودند، تنها ۱۶ کشور آن هم به صورت صوری حضور داشتند و به همین خاطر اغلب غرفه ها خالی بودند.
اکنون بعد از گذشت یکسال، اینک نه تنها پایتخت عراق که اغلب مناطق این کشور در امنیت بسر می برند، استانهای کردنشین شمال عراق، دیاله، بخش اعظم استان صلاح الدین و استانهای جنوب و مرکز عراق یا ۱۰۰ درصد امن یا دارای امنیت نسبی هستند و در الانبار نیز به رغم شرایط امنیتی، اما کفه قدرت به نفع نیروهای عراقی است.
تنها منطقه تحت تصرف داعش، استان نینوا است که گزارشها از آنجا هم نشان از دستپاچگی عناصر داعش از عملیات آتی نیروهای مشترک مردمی و ارتش عراق دارد.
در چنین شرایطی شرکت های بین المللی رقیب ایران در نمایشگاه امسال بغداد شرکت کردند و با ادامه این روند بی شک کار ایرانی ها در عراق دشوارتر خواهد بود.
شرکت های خودرو سازی و لبنیاتی ایرانی را فعلا می توان بهترین الگوی موفق فعالیت تجاری و سرمایه گذاری در عراق به شمار آورد. این شرکت ها بعد از سالها تجربه در بدترین شرایط عراق نه تنها شعبی را در عراق تاسیس کردند، بلکه برخی حتی با شرکای عراقی خط تولید ایجاد کرده و فعالیت تجاری را به سرمایه گذاری ارتقا دادند.
شرکت صنایع خودرو سازی سایپا و ایران خودرو از جمله شرکت های ایرانی هستند که چند سالی است خط مونتاژ خود را با همکاری نماینده عراقی خود (شرکت زسکو) در شمال بابل به راه انداخته اند.
خودروهای ایرانی اکنون در این شرکت با اسامی بومی عراق مثلا تیبا به نام «طیبه» ، پژو پارس به نام «بابل»، سمند به نام «اکد» و پژو به نام «سومر» در خط مونتاژ اسکندریه تولید می شوند و در عین حال صادرات همین خودروها با اسامی ایرانی نیز قطع نشده است.
یکی از نماینده های فروش شرکت زسکو در نمایشگاه می گوید که خودروهای ایرانی مونتاژ عراق با استقبال خوبی در نمایشگاه مواجه شده اند، بطوری که تنها در یک روز ۳۸ دستگاه پیش فروش شد.
«سالی فایز» ادامه داد که البته ما به مناسبت برگزاری نمایشگاه یک قیمت ویژه برای خودروها تعیین کردیم، به نحوی که خودروی طیبه (تیبا) به جای ۱۱ میلیون دینار به ۱۰ میلیون و ۹۰۰ هزار دینار (حدود ۹ هزار و ۱۰۰ دلار) قیمت گذاری شد.
یکی از کارشناسان ارتباطات شرکت سایپا می گوید که قیمت مناسب و ارزان بودن و در دسترس بودن قطعات یدکی و خدمات مناسب پس از فروش و مصرف بهینه سوخت همگی از عوامل موفقیت خودروهای ایرانی در عراق در مقایسه با کشورهای خارجی است.
یوسف کربلایی ادامه داد که زسکو علاوه بر نمایندگی سایپا و ایران خودرو، نماینده چند شرکت خارجی دیگر هم هست، اما این شرکت عراقی در سنوات اخیر ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو فروش داشته که سهم سایپا ۱۵۰ هزار و ایران خودرو کمی کمتر از آن است و مابقی متعلق به دیگر شرکتهای خارجی بوده است.
وی از دیگر موفقیت های شرکت های خودروسازی ایرانی را در عراق، اشتغالزایی عنوان کرد و گفت که بالغ بر ۵۰۰ نیرو در شرکت زسکو در بخش خدمات پس از فروش، خط مونتاژ و دفاتر فروش مستقیم فعال هستند.
کربلایی یکی از نتایج موفق حضور مستمر و مستقیم در بازار عراق را بازارسنجی مناسب این بازار پرکشش عنوان کرد و گفت که متناسب با نیاز مشتریان اکنون شرکت های ایرانی خودرو سازی برنامه هایی برای تنوع بخشی و ارتقا کیفیت بویژه ساخت خودروهای دنده اتوماتیک دارند.
بنیاد مستضعان انقلاب اسلامی نیز دارای تعدادی از شرکت های فعال در بخش مواد غذایی ، لبنیاتی و پروتئینی است که در سالهای گذشته این شرکت ها به صورت انفرادی در عراق فعالیت می کردند و حتی در نمایشگاه های بغداد نیز شرکت داشته اند اما امسال بنیاد به صورت مستقیم با مجموعه ای از شش شرکت زیر مجموعه در نمایشگاه بین المللی شرکت کرده است.
یکی از مدیران صادرات این شرکت با اشاره به تغییرات بازار عراق و افزایش رقابت در این بازار گفت که به این نتیجه رسیدیم که به جای کار انفرادی به صورت متمرکز و هلدینگ در عراق فعالیت کنیم و در این راستا بزودی شعبه شرکت را در عراق تاسیس و دفتری در بغداد دایر خواهیم کرد.
وحید حجاری ادامه داد که برنامه داریم که خط تولید و سرمایه گذاری را در عراق برای تعدادی از شرکت ها پیگیری کنیم و در شرکت های دیگر همچنان از طریق نمایندگان انحصاری عراقی به دنبال پیشبرد فعالیت تجاری هستیم.
شرکت های پاکدیس (آبمیوه)، پاک (لبنیات و بستنی)، گوشت ایران (پروتئینی )، گلوکوزان (نشاسته و روغن ذرت) و بهنوش (آبمیوه و نوشابه و ماء الشعیر) و زمزم شش شرکت بنیاد مستضعفان هستند که برای اولین بار به صورت هلدینگ در نمایشگاه بغداد حضور یافته اند که نشاندهنده رویکرد جدید بنیاد مستضعفان به بازار عراق است.
حجاری معتقد است که بازار عراق برغم همه تهدیدها و سیاه نمایی هایی که در رسانه ها علیه آن صورت می گیرد اما بازار پرکششی است و لازمه حضور در این بازار مستلزم داشتن اطلاعات دقیق، تحقیقات جدی و مشاوره صحیح از افراد و شرکت های خبره و تعامل با طرف های عراقی مورد اعتماد است.
یکی از شرکت های ایرانی ساخت انواع اجاق گاز نیز در اولین حضور خود در نمایشگاه بغداد توانست با یکی از شرکت های معروف عراقی متخصص در امور صنایع فناوری یادداشت همکاری امضا کرده و قرارداد فروش اولیه ۱۴۰ دستگاه اجاق گاز را با این شرکت عراقی امضا کند.
حمید مجیدی مدیر این کارخانه به خبرنگار ایرنا گفت که قبلا فقط تولیدات خود را به نماینده ای که در کردستان عراق بود صادر می کردیم اما مدت زمان زیادی است که این نماینده قطع همکاری کرده و اکنون شخصا در نمایشگاه بغداد حضور یافته ایم تا از نزدیک با بازارعراق شویم و تا اینجا اولین حضور برای ما با برکت همراه بوده است.
وی با بیان اینکه هرگز تا به حال با بغداد و استانهای جنوب و مرکز عراق تعامل نداشته ایم، افزود که برنامه ای برای توسعه فعالیت های خود به این مناطق داریم هرچند رقبای قوی مانند ترکها و ایتالیایی ها هستند اما کیفیت و قیمت محصولات ما و تمایل خود مردم عراق به کالاهای ایرانی می تواند مزیت برتر ما در مقایسه با این کشورها باشد.
مجیدی اضافه کرد: اختلاف قیمت ما با انواع مشابه کالاهای ترک و ایتالیایی حدود ۷۰۰ دلار است و همین امر باعث شده تا تمامی اجاق گازهایی را که برای نمایش به نمایشگاه بغداد آورده ایم پیش فروش شوند و بازهم درخواست خرید داریم اما نمی توانیم درحال حاضر پاسخگو باشیم، اما امیدواریم از طریق نماینده عراقی به این درخواست ها پاسخ بدهیم.
وی ادامه داد: وضعیت حقوقی کارکنان دولتی عراق برغم همه حرف و حدیث ها در خصوص بحران مالی و اقتصادی این کشور هنوز نسبتا بالا است بطوری که طی بررسی که انجام دادیم متوجه شدیم که یک کارگر ساده در عراق می تواند با بخشی از یک ماه حقوق خود، یک اجاق گاز خریداری کند و این نشانه وضعیت مالی نسبتا مناسب مردم این کشور است، هرچند نباید منکر وجود مشکلات و فقر در این کشور بود.
وی از عراق برغم وضعیت شناور آن از حیث سیاسی و امنیتی به عنوان بازار هدف برای ایران نام برد و گفت که می توان در این بازار با حاشیه سود مناسب فعالیت کرد.
اما شرایط برای همه شرکت های ایرانی یکسان نیست با مرور زمان ، شرکت هایی که از بازار سنجی مستمر عراق عقب بمانند ممکن است به مشکلی که اکنون شرکت های تولید سیمان با آن مواجه شده اند ، رو به رو شوند.
مدیر فروش کارخانه سیمان «سامان غرب» می گوید که قبلا ما جزو برترین شرکت های ایرانی صادرکننده سیمان به عراق بودیم، اما با پا گرفتن چند کارخانه سیمان در استانهای جنوبی عراق و وجود کارخانه بزرگ سیمان در کردستان عراق، ادامه فعالیت برای ما سخت شده است.
فرامرز بهرامی ادامه داد که افزایش تولید داخلی و ورود تعداد زیادی از رقبای ایرانی به بازار عراق و وجود رقبای خارجی، تقاضا برای سیمان کاهش یافته و اکنون دولت عراق تعرفه های گمرگی را بر سیمان ایران از دو دلار به ۱۰ دلار افزایش داده تا به این ترتیب از محصول داخلی حمایت کند.
تجربه سیمان ایران در عراق شاید یکی از نمونه های عدم سنجش مستمر بازار عراق و اطلاع دیرهنگام از تغییرات این بازار و اتکا مستمر بر تجارت و نمایندگان انحصاری فروش و عدم برنامه ریزی های بلند مدت باشد بطوری که یک بخشنامه دولتی در افزایش تعرفه گمرگی شرکتهای سیمان را دچار مشکل کرده است.
علاوه بر این بخشنامه، دولت عراق به تمامی شرکت های مجری طرح های بزرگ دولتی مبنی بر بکارگیری از سیمان داخلی تاکید کرده است.
دولت عراق با توجه به بحران مالی این کشور اکنون طرح اعتبار بخشی به صنعت داخلی را به عنوان یک راهبرد پیگیری می کند و با شعار «ساخت عراق» درصدد تقویت تولید داخلی و کاهش صادرات است و در این رقابت تنها شرکت های ایرانی که سالهاست در بازار عراق فعالیت می کنند، می توانند با این تغییرات، سازگاری کنند.
بهرامی می گوید: دیگر نمی توان فقط به نماینده فروش تکیه کرد و بر همین اساس برنامه ای برای حضور مستقیم در بازار عراق داریم تا بتوانیم در کنار دولت عراق، به پروژه های بزرگ دسترسی یافته و تنها بر فروش تجاری نمی خواهیم تکیه کنیم.
وی مقدار صادرات سیمان ایران به عراق در سال را حدود ۹ تا ۱۰ میلیون تن عنوان کرد که ۵۰ شرکت ایرانی در آن سهیم هستند و تاکید دارد که خواسته عراق در حال حاضر کیفیت محصولات صادراتی است.
در نمایشگاه امسال بغداد برای اولین بار شرکت هایی از ایران حضور دارند که در نگاه اول عملا فعالیت آنها در بازار عراق توجیه پذیر نیست، چون این شرکت ها اساسا مواد اولیه خود را از خارج تامین می کنند.
اما یک شرکت متخصص در امر سنگ تراشی با توجه به نوسانات دلار در داخل کشور و سخت شدن عرصه رقابت داخلی، درصدد گسترش فعالیت خود به حوزه صادرات است ولی باید با شرکت های چینی که فروشنده مواد اولیه به این شرکت ایرانی هستند، رقابت کند.
مجتبی اسدی مدیر کارخانه می گوید که می دانیم شرایط سختی در عراق داریم اما این کشور در حال توسعه است و بازسازی در این کشور جنگزده اگر با فروکش کردن ناآرامی ها، شروع شود، ظرفیت بزرگی برای فعالیت دارد.
مدیر بازاریابی این شرکت نیز می گوید که بیش از یکسال است که در بازار عراق درحال تحقیقات هستیم و معقتدیم که با تولید محصولات باکیفیت و قیمت مناسب و گرفتن پروژه می توانیم حضور خود را در این بازار تثبیت کنیم.
حمید محمدی می گوید: براساس بررسی های انجام گرفته معتقدیم که این کشور ظرفیت یکهزار میلیارد تومان واردات سنگ از ایران را دارد و ما می توانیم با این ظرفیت بالا، بخشی از این سهم را از آن خود کنیم و در این راستا با برخی از تجار عراقی مذاکرات انجام شده و توافقات اولیه صورت گرفته است.
مدیرکارخانه و همچنین مدیر بازاریابی این شرکت هر دو معتقدند که مردم عراق به دلیل همسایگی و مشترکات فرهنگی و دینی و خویشاوندی های خانوادگی، رغبت بالایی به کار با شرکت های ایرانی و مصرف کالای ایرانی دارند و بایستی این مزیت مورد بهره برداری قرار گیرد.
همه این مدیران اتفاق نظر دارند که حضور قوی و بلند مدت در بازار عراق مستلزم پاره ای حمایت های دولتی است که می تواند آینده خوبی برای ایرانی ها در بازار عراق ترسیم کند، از جمله احیای مشوق های دولتی برای صادرکنندگان و نیز ندادن مجوز به شرکت های کوچک برای حضور در بازار عراق که کیفیت را قربانی قیمت می کنند نیز برای حضور قوی کالاهای ایرانی در عراق موثر خواهد بود.
اما در عین حال ، شرکت های ایرانی برای تداوم حضور دربازار عراق نیازمند یک تفکر دوراندیشانه تری بدون اتکا به حمایت های دولتی و شانس و … هستند، بطوری که از هم اکنون باید برای روزهایی که عراق با تثبیت امنیتی، قوانین سختگیرانه تری برای واردات اعمال خواهد کرد، برنامه داشته باشند.
برخی ناظران و تحلیلگران اقتصادی معتقدند که شرکت های ایرانی باید نگاه خود را از صدور صرف کالا به سمت سرمایه گذاری در پروژه های مشترک و صدور خدمات فنی و مهندسی تغییر جهت دهند.
حسن دانایی فر سفیر ایران در بغداد نیز روز سه شنبه این هفته در بازدید از نمایشگاه و سرکشی از غرفه های ایرانی، به همین موضوع تاکید کرد و با اعلام اینکه سفارت از هیچ کمکی به شرکت های ایرانی برای حل مشکلاتشان در عراق دریغ نمی کند، از آنان خواست دور اندیش باشند و با برنامه و سازمان یافته وارد بازار این کشور شوند.
وی همچنین، تاسیس دفاتر نمایندگی و ثبت شرکت در عراق را به اکثر شرکت هایی که اولین بار در بازار عراق حضور می یابند، توصیه کرد و از آنان خواست تا تلاش کنند در بازار عراق حضوری رقابتی در حوزه قیمت ها داشته باشند و این بازار استثنایی را فدای سود موقتی نکنند.
همانطور که یک کارشناس امور ارتباطات نیز تاکید دارد، عراق شرایط شناوری از حیث سیاسی و امنیتی و حتی اقتصادی دارد، اما در عین حال هر کار، ارزش ویژه خود را دارد و کار در چنین شرایطی قطعا از حیث حاشیه سود با شرایط کاملا امن در یک کشور دیگر متفاوت است.
کارشناسان اقتصادی نیز بر این باورند که شرکت هایی که در شرایط شناور امروز عراق بتوانند حضور خود را تثبیت کنند در فردای امنیت یافتن و ثبات در این کشور، برای حضور در این بازار با مشکلات کمتری روبه رو خواهند بود ؛ هرچند عملا در منطقه خاورمیانه، ثبات سیاسی و امنیتی وحتی اقتصادی امری نسبی است.
نمایشگاه بین المللی بغداد از یکم تا دهم نوامبر برگزار شد و علاوه بر شرکت های ایرانی، حضور ژاپنی ها، ترکیه ای ها، چینی ها و آلمانها و دیگر شرکت ها نیز چشمگیر بود و نشان دهنده باور بسیاری از کشورهای جهان به اهمیت بازار پرکشش عراق است.