مساله تجرد قطعی هیچ ربطی به وضعیت دختران و پسران جوان ندارد. تجرد قطعی شامل مردان و زنان بالای ۴۰ سال که تاکنون ازدواج نکرده‌اند می‌شود. در واقع نمی‌توان به این صراحت درباره افزایش سه برابری این افراد در آینده نزدیک سخن گفت.
ازدواج یکی از مهم‌ترین تصمیمات زندگی هر انسانی محسوب می‌شود. تصمیم برای ازدواج منوط به کسب بسیاری از مهارت‌هاست تا فرد بتواند در هر شرایطی به مدیریت خود و زندگی‌اش بپردازد. جمعیت جوان جامعه ما نیازمند بسترسازی است تا بتوان بسیاری از نارسایی‌ها را به شکل کاملا علمی و عملی در حوزه ازدواج آسان ترویج کرد. اینکه در کشور نارسایی‌های از جمله تورم، طلاق، عدم تفاهم و… وجود دارد بر کسی پوشیده نیست، اما برای مقابله با این کم و کاستی‌ها می‌توان با کسب مهارت‌ها، زندگی خود را در برابر این آسیب‌ها مصون کرد.
بر اساس اطلاعات موجود در ثبت احوال کشور در هر ماه ۶۰ هزار و ۳۶۲ و در هر شبانه‌روز هزار و ۹۸۵ مورد و در هر ساعت نیز ۸۳ ازدواج به ثبت می‌رسد که این آمارها در مقایسه با سال گذشته با کاهش منفی ۵/۶ درصدی روبهرو بوده است. هرگونه آمار و رقم در زمینه زندگی مشترک به عنوان تلنگر برای افراد و کارشناسان امر محسوب می‌شود تا به وسیله آن بتوان توجه ویژه‌ای به وضعیت زندگی مشترک در کشور داشت. اینکه بنابر گفته برخی کارشناسان در هر ساعت ۱۹ طلاق در کشور ثبت می‌شود گواه این است که جوانان ما چندان با مقوله ازدواج و مهارت‌های ویژه آن آشنایی ندارند. آنچه می‌خوانید مشروح گفت‌وگوی «آرمان» با محمدرضا رستمی، معاون ساماندهی امور جوانان وزیر ورزش و جوانان درباره اقدامات انجام شده در زمینه ازدواج است.
بنابر گفته‌های کارشناسان در آینده نزدیک با جمعیت سه برابری دختران مجرد قطعی در برابر پسران مجرد روبهرو هستیم. این در حالی است که تاکنون دولت‌ها در زمینه تسهیل ازدواج جوانان اقدام ثمربخشی را لحاظ نکرده‌اند. به نظر شما برای حل این معضل باید چه اقدامی لحاظ کرد؟
مساله تجرد قطعی هیچ ربطی به وضعیت دختران و پسران جوان ندارد. تجرد قطعی شامل مردان و زنان بالای ۴۰ سال که تاکنون ازدواج نکرده‌اند می‌شود. در واقع نمی‌توان به این صراحت درباره افزایش سه برابری این افراد در آینده نزدیک سخن گفت. در سازمان هدف تسهیل شرایط ازدواج، افزایش دو برابری نرخ ازدواج و کاهش نرخ طلاق در جامعه است که در این زمینه اقدامات انجام شده است. یکی از این اقدامات حمایت بیمه‌ای از ازدواج است. این حمایت به نحوی است تا جوانان پیش از ازدواج تحت آموزش‌های جامع قرار بگیرند تا توانمندی مدیریت خانواده را به دست بیاورند. برای مثال آنها در این دوره‌های آموزشی توانمندی‌هایی همچون مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های ارتباطی و… را کسب می‌کنند. برای کسب این نوع مهارت‌ها نخستین اقدام آموزش است. در دومین مرحله آموزش‌ها نیز زوجین پیش از ازدواج باید چندین جلسه مشاوره را بگذارند تا به این ترتیب از اخلاق و روحیات خود مطلع شوند. در سومین مرحله از تسهیل شرایط ازدواج حمایت‌های سازمان‌های ذی‌ربط برای تامین جهیزیه مد نظر است. در مرحله چهارم این طرح تامین مسکن به عنوان دغدغه اصلی جوانان مدنظر قرار گرفته است و گام پنجم نیز شامل بیمه مهریه می‌شود تا به این ترتیب دغدغه‌ها و نگرانی‌های زوج‌های جوان از ازدواج کاهش یابد.
آیا در برنامه‌های خود تنها این مساله را مد نظر دارید که جوانان هرچه زودتر به خانه بخت بروند یا مساله پایداری زندگی نیز مد نظرتان است؟
در سال های اخیر یکی از مشکلات در خانواده‌های ایرانی طلاق بوده است. آموزش، مشاوره، تامین جهیزیه، تامین مسکن و مهریه می‌تواند در افزایش ازدواج در جامعه تاثیرگذار باشد و به نسبت در پایداری خانواده‌ها نیز موثر است. در سازمان مجموعه این اقدامات از طریق بسته‌های حمایتی به نام بیمه ازدواج از طریق بیمه ایران انجام می‌شود که تا یک ماه آینده رونمایی می‌شود. بیمه حامی جوانان بسته ازدواج را در اختیار زوج‌های ایرانی قرار می‌دهد و هر خانواده ایرانی می‌تواند با پرداخت مبلغ اندک این بیمه را برای جوانان خریداری کند و به این ترتیب در زمان ازدواج با ارائه بیمه‌نامه از تسهیلات آن برخوردار شود. جوانان با استفاده از این نوع بیمه می‌توانند آموزش ببیند، خدمات مشاوره‌ای دریافت کنند، تجهیزات زندگی و جهیزیه خریداری کنند و به این ترتیب خیالشان از لحاظ مهریه که در برخی مواقع عامل تخریب بین زن و مرد است راحت باشد و از این طریق می‌توان در تحقق ازدواج آگاهانه موفق عمل کنند.
در زمینه تسهیل امر ازدواج در بین جوانان دیگر چه اقداماتی انجام شده است؟
از دیگر اقدامات می‌توان به آموزش‌های آنلاین در زمینه ازدواج اشاره کرد. در گام نخست این اقدام برای هفت هزار جوان انجام می‌شود و هر جوانی با ثبت نام در این سامانه می‌تواند در هر دوره آموزشی شرکت کند. آنها با گذران این دوره‌ها توانایی حل مساله و مهارت زندگی مشترک را کسب می‌کنند. از دیگر اقدامات، راه‌اندازی مجمع ملی خیران ازدواج در سطح ملی و استانی است. در واقع، با تشکیل این مجمع هم می‌توان در سطح آموزشی و هم در سطح تامین نیازی‌های ازدواج جوانان کمک کرد. از دیگر اقدامات انجام شده در زمینه تسهیل امر ازدواج دسترسی آسان به مشاوره است. هم‌اکنون دسترسی به مشاوره در بخش خانواده حدود ۷۰ مورد است و این مهم باید تا پایان سال به ۱۰۰ مرکز افزایش یابد و امیدواریم تا پایان فعالیت دولت یازدهم تعداد مراکز مشاوره در سراسر کشور به ۵۰۰ مرکز افزایش یابد تا به این ترتیب دسترسی به مراکز مشاوره افزایش یابد. از دیگر برنامه‌ها تولید بسته‌های آموزشی شامل کتاب و لوح‌های فشرده است که به شکل آموزش‌های مکمل در اختیار جوانان قرار می‌گیرد و قرار است در روز جوان سال آینده این بسته در اختیار جوانان قرار گیرد.
با توجه به اینکه مشکل اقتصاد و مسکن به عنوان عمده نارسایی جوان امروز محسوب می‌شود، برای تسهیل در دستیابی به این خدمات چه اقداماتی باید لحاظ کرد؟
موضوع اشتغال و مسکن متولی خاص خود را در کشور دارد و ما در سازمان فقط باید پیگیر کم و کیف اجرای برنامه‌ها در این حیطه باشیم. برای مثال در بودجه امسال چهار هزار میلیارد برای موضوع اشتغال جوانان در نظر گرفته شده است. این بودجه در اختیار پنج وزارتخانه مربوطه قرار گرفته تا به اشتغال و کارآفرینی جوانان توجه شود، اما تاکنون هیچ اقدامی از سوی این سازمان‌ها مشاهده نشده است. وظیفه ما پیگیری این مسائل از دستگاه‌های متولی و مطالبه‌گری پرداخت‌ها از طریق معاون رئیس‌جمهور است.
با توجه به اینکه آمار طلاق در کشور رو به افزایش است و چندی پیش نیز مسئولان از ثبت ۱۹ طلاق در هر ساعت خبر دادند، برای کاهش طلاق در جامعه تاکنون چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
با بررسی آمار و ارقام در زمینه طلاق در سال‌های گذشته نرخ رشد طلاق رو به کاهش بوده است، آن هم به این دلیل که در کشور از سال ۹۰ تا ۹۳ با بررسی نرخ رشد طلاق درمی‌یابیم که هم‌اکنون رشد آمار طلاق از سال گذشته تاکنون کاهش پیدا کرده است. با توجه به اینکه تعداد طلاق افزایش یافته، اما نرخ رشد با کاهش روبهرو است. پس نباید گفت که نرخ طلاق رو به افزایش است. در ضمن برای کاهش طلاق در جامعه می‌توان مسائلی همچون آموزش، مشاوره، بیمه و… را طرح کرد. در اصل جوانی که توانایی مدیریت ارتباطی، عاطفی، اجتماعی، مالی و انواع مهارت‌ها و قابلیت‌ها را ندارد، خود به خود خانواده او آماده فروپاشی خواهد بود، در چنین شرایطی کار ما پیشگیری از اتفاقات و آموزش مهارت‌هاست. امروزه سرمایه اجتماعی جوانان همچون احترام، مشارکت و… به‌شدت افول پیدا کرده است. در این جامعه خود به خود دختر و پسری که با یکدیگر ازدواج می‌کنند به عنوان زن و شوهر اعتمادشان نسبت به یکدیگر کاهش می‌یابد و این بی‌اعتمادی منجر به بروز اختلافات و افزایش طلاق در کشور می‌شود. در چنین جامعه‌ای باید سطح اعتماد اجتماعی را از طریق رسانه ملی، فعالیت‌های فرهنگی، نظام آموزش و پرورش، نظام آموزش رسمی و آموزش فرهنگی ارتقا داد. هم‌اکنون در پیمایش سطح نگرش‌ها اعلام کرده‌اند که نظام اجتماعی به ۷۰ درصد از جوانان اعتماد ندارد و مسئولیت‌ها را به آنها واگذار نمی‌کند. در چنین شرایطی نمی‌توان از جوانی که در این جامعه اعتمادی به او نیست انتظار داشت تا نظام کوچکی به نام خانواده را تشکیل دهد و حفظ کند. با وجود شرایط موجود باید همه افراد در سطح ملی دست به دست هم دهند تا سرمایه اجتماعی جوانان افزایش و به نسبت آسیب‌های اجتماعی کاهش یابد.
در سال‌های اخیر و به موازات فراگیر شدن اینترنت در ایران شاهد فعالیت برخی از سایت‌ها با عنوان سایت‌های همسریابی بودیم که همواره غیرقانونی اعلام شده‌اند. معاونت ساماندهی امور جوانان در زمان دکتر گلزاری اجرای طرح راه اندازی سایت همسان‌گزینی را کلید زد که به گونه‌ای همان سایت همسریابی است. فعالیت این سامانه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
گزارش روشنی از عملکرد سایت وجود ندارد اما ساماندهی دیگر سایت‌های همسرگزینی از اقدامات مثبت این سایت محسوب می‌شود. برای ساماندهی فعالیت این سایت نخستین نشست برگزار شده است. ما به دنبال این هستیم که فعالیت این سایت و منافع آن را شناسایی کنیم و اینکه فعالیت این سایت‌ها منوط به چه شرایطی است و اینکه مجوز آن باید از سوی کدام نهاد و در چه شرایطی صادر شود؛ هر یک از این اقدامات نیازمند تحقیقات و کار کارشناسی است. هم‌اکنون سایت‌های همسریابی گوناگونی بدون مجوز به فعالیت می‌پردازند و باید عملکرد آنها مورد بررسی قرار گیرد و به این ترتیب تصمیم نهایی برای آنها اتخاذ شود و زمینه بروز هر گونه سوءاستفاده کاهش یابد. در کشور فقط سایت تیبان زیرنظر سازمان تبلیغات به صورت قانونی به فعالیت می‌پردازد.
