مشخصات فنی جنگنده‌ای که انگلیس برای اولین حمله هوایی در سوریه استفاده کرد
با رأی مثبت پارلمان انگلیس جنگنده‌های این کشور اولین حمله هوایی در سوریه را انجام دادند. در این عملیات اما چه جنگنده‌ای مورد استفاده قرار گرفت و چه مشخصاتی دارد؟
طی ۱۱ ساعت بحث و جدل نمایندگان پارلمان جنگنده‌های انگلیس در حال آماده باش بودند و به فاصله چند ساعت برای حملات هوایی از پایگاهی در قبرس به پرواز درآمدند. اسکای نیوز گزارش داده که در اولین عملیات هوایی انگلیس در سوریه چهار فرونده جنگنده تورنادو GR4s شرکت داشته‌اند.
شهرت جنگنده «تورنادو جی‌آر۴» به‌دلیل اطمینان بالا و قابلیت حمل پیشرفته‌ترین سامانه‌های تسلیحاتی است.
جنگنده تورنادو یا پاناویا تورنادو (Panavia Tornado) یک جنگنده چندمنظوره، دو موتوره و بال متغیر است که توسط یک کنسرسیوم سه ملیتی شامل انگلیس،ایتالیا و آلمان غربی ساخته شده است. این جنگنده از دو موتور توربوفن Turbo-Union RB199-34R Mk 103 استفاده می کند و اولین جنگنده چند منظوره اروپایی به حساب می‌آید.
این هواپیما در سه مدل اصلی ساخته شده است : مدل IDS جنگنده-بمب افکن برای حمله به اهداف زمینی، سرکوب دفاع هوایی، مدل ECR برای جنگ الکترونیک، مأموریت‌های شناسایی و مدل ADV به عنوان هواپیمای رهگیر و برتری هوایی .
نخستین پیش نمونه این جنگنده در ۱۴ اوت ۱۹۷۴ به پرواز در آمد و در سال ۱۹۷۹ این جنگنده عملیاتی شد . کاربران اصلی این جنگنده نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا، نیروی هوایی ایتالیا، نیروی هوایی آلمان و نیروی هوایی عربستان هستند.
این هواپیماها با قابلیت پرواز در کمترین ارتفاع ممکن با بالاترین سرعت و در هر شرایط جوی، دارای سیستم رادار تعقیب جنگنده‌های دیگر، ظرفیت حمل سلاح و تجهیزات بیش از هشت هزار کیلوگرم، حمل و پرتاب راکت و بمب‌های مختلف از جمله موشکهای کروز، راکتهای هوا به هواو راکتهای ضد کشتی در نوع خود بی‌نظیر هستند.
سیستم شناسایی تورنادو حتی از ارتفاع دو هزار متری، کوچکترین اهداف زمینی را شناسایی می‌کند. شعاع شناسایی محدوده‌ای تا هزار و ۲۰۰کیلومتر را دربرمی‌گیرد. این جنگنده می‌توانند تا ارتفاعی نزدیک به سطح درختان جنگلی پایین بیایند. ویژگی خاص بعدی، ردیابی رادار دشمن است. سنسورهای مخصوص تورنادو این هواپیما را از صفحه رادار دشمن محو می‌کند و تورنادو بدون اینکه در صفحه رادار ظاهر شود مسیر رادار دشمن را ردیابی و منهدم می‌کنند.
سرعت بالا در هر ارتفاعی
جنگندهء تورنادو در اصل به منظور انجام عملیات ضربتی در ارتفاع پایین و با سرعت مافوق صوت طراحی شد که قادر به نشست و برخاست در باندهای کوتاه نیز بود. این ویژگی، نیاز به دارا بودن قابلیت پرواز متعادل در سرعتهای بسیار زیاد بود.
پروژه بال های متغیر در عرصه هواپیماسازی اروپا با این هدف آغاز و دنبال شد که هواپیمایی ساخته شود تا هنگام پرواز بتواند با تغییر شکل بال های خود، بهترین بازدهی را در شرایط متفاوت پروازی داشته باشد و از بالاترین سرعت در هر ارتفاع بهره گیرد. به عنوان مثال از بال کاملاً گسترده در هنگام صعود و فرود کمک گیرد تا در سرعت پایین، مطلوب ترین مقدار نیروی برا را داشته باشد و از بال نیمه گسترده برای چابکی و سرعت بالای هواپیما به هنگام تغییر ارتفاع استفاده کند و با بال های کاملاً بسته در عملیات و مانورهای نظامی – نمایشی بیشترین بازده و عملکرد را به جای بگذارد.
به منظور دستیابی به کارایی مناسب در سرعتهای بالا، نیاز به طرح بالهای «متمایل به عقب» یا «دلتاشکل» است. اما چنین بالهایی، در سرعتهای کم، بسیار ناکارآمد هستند و برای پرواز در سرعتهای کم، نیاز به طرح بالهایی صاف یعنی بدون حالت کشیدگی به عقب وجود دارد. به منظور آنکه هواپیما در هر دو حالت سرعت کم و زیاد قابل کنترل و هدایت‌پذیری مطلوب داشته باشد، بالهایی با قابلیت تحرک، طرحی مناسب به حساب می‌آیند.به همین خاطر در نهایت برای جنگندهء تورنادو، طرح چنین بالهایی به تصویب رسید.
هنگامی که بالهای جنگندهء تورنادو GR4 به سمت عقب جمع شده‌اند، قابلیت پرواز ارتفاع پست با سرعت زیاد در این هواپیما، به واسطه کاهش نیروی پسا، به شدت افزایش پیدا می‌کند. وقتی که بالها به سمت عقب و بدنهء هواپیما در حال جمع شدن هستند، سطح برخورد ناحیه بالها کاهش پیدا می‌کند. این مسئله باعث کاهش جریان بادهای آشفته پروازهای ارتفاع پایین می‌شود. بنابراین نه تنها پرواز بسیار آسانتری مهیا می‌شود، بلکه هواپیما در وضعیت بسیار پایداری جهت هدفگیری و آزادسازی تسلیحات غیرهدایت شونده در پرواز ارتفاع پایین قرار می‌گیرد.
تورنادو به نحوی ساخته شده است تا بتواند در باندهای خاکی یا فرودگاههای بزرگی که هدف حملات هوایی قرار گرفته‌اند، فرود بیاید یا پرواز کند. بنابراین به هنگام طراحی هواپیما، قابلیت نشست و برخاستن در باندهای کوتاه به عنوان یک ضرورت اساسی در نظر گرفته شد تا جنگنده قادر باشد در باندهای خاکی کوتاه یا باندهای اصلی آسیب دیده به خوبی عمل کند.
هنگامی که بالهای جنگندهء تورنادو GR4 به طور کامل باز شده باشند، هواپیما بیشترین نیروی کشش یا برا را به دست می آورد. در این حالت، مساحت درگیر ناحیه بال، به خاطر در اختیار بودن حداکثر مساحت درگیری فلپها و اسلتها، به بیشترین میزان خود می‌رسد. در این حالت، در سرعتهای کم، نیروی کشش (برا) بسیار بیشتری فراهم می‌شود. در نتیجه، حداقل میزان سرعت جهت فرود فراهم می‌شود و به همین خاطر، فرود در مسافت کوتاه امکان‌پذیر است.
تحولی به نام GR-4
بزرگ ترین تحول برای تورنادو در نیروی هوایی انگلیس اتفاق افتاد. از سال ۱۹۹۴ نیروی هوایی سلطنتی RAF شروع به بهینه سازی هواپیماهای GR-1 خود کرد. نمونه جدید که GR-4 نام داشت دست خوش تغییرات زیادی شد. راه هایی برای رادارگریز کردن تورنادوهای GR-1 پیش بینی شد و نیز یک سیستم دیجیتالی ایونیک و سیستم مدرن موقعیت یاب جهانی (GPS)، یک نقشه دیجیتالی و یک تصویربردار حرارتی (Thermal Imager) به آن اضافه شد. سیستم های داخل کابین نیز همه مدرن شدند.
تسلیحات قابل حملGR-4
دو مسلسل ۲۶ میلی متری – IWKA Mauser
۴ موشک ضدکشتی Eagle Anti – ship
۴ موشک Sidewinder
۴ موشک Sky Flash
۴ موشک AIM-20
۴ موشک MBDA
۴ موشک ضدتانک Brimstone / موشک کروز Storm Shadow
