سیگار و بیماریهای مرتبط
همه افراد زیانبار بودن سیگار و دخانیات را پذیرفته اند ولی کمتر کسی موفق شده تا آن را ترک کند. دود سیگار دارای بیش از ۴۰۰۰ ماده سمی و خطرناک است که باعث بیماریهای خطرناکی در انسان می شود.
سیگار کشیدن و مصرف دخانیات امروزه در بین افراد جامعه بسیار شایع می باشد که در پی آن بیماریهای مرتبط با آن در جامعه هر روز بیشتر مشاهده می شود، در نتیجه هزینه های درمانی بیشتری از بودجه اقتصادی جامعه صرف درمان این افراد می شود.
دود دخانیات با اثر بر DNA سلولها باعث تخریب و دناتوره شدن (تغییر شکل) آنها می شود و به این ترتیب عوامل شیمیایی متعددی می توانند بر آن اثر بگذارد و باعث بیماریهایی متعددی از جمله بیماریهای قلبی-عروقی و سرطان شود. که در این مقاله به برخی بیماریهای ناشی از استعمال دخانیات می پردازیم:
کاهش اکسیژن رسانی به بافتها: دود سیگار دارای مونوکسید کربن است که میل ترکیبی بیشتر با سلولهای خونی نسبت به اکسیژن دارد.در نتیجه با ترکیب مونوکسید کربن اکسیژن دیگر توانایی ترکیب شدن با سلول خونی را ندارد و در نتیجه اکسیژن کمتری طی جریان خون به بافت ها می رسد.
افزایش کلسترول خون: استعمال دخانیات باعث کاهش میزان HDL که کلسترول خوب می باشد می شود و در عوض میزان LDL را که کلسترول بد و مضر می باشد را افزایش می دهد.
گرفتگی عروق: استعمال دخانیات حتی به میزان یک تا سه نخ سیگار در روز به دیواره رگها مخصوصا رگهای قلب و مغز آسیب می زند و باعث می شود دیواره سرخرگها آسیب پذیر شوند و از طرفی گفتیم با استعمال دخانیات میزان چربی خون بالا می رود که تجمع آن می تواند باعث تجمع چربی در دیواره رگها و گرفتگی آنها شود. گرفتگی سرخرگ به همراه سیب پذیری آن باعث می شود فرد به بیماری آترواسکلروز (تصلب شرایین) دچار شود.
افزایش فشار خون: با کشیدن سیگار دیواره عروق تنگ می شود که باعث بالا رفتن فشار خون می شود. افرادی که زیاد سیگار می کشند به فشار خون مزمن مبتلا خواهند شد.
ایجاد لخته در خون: همانطور که گفتیم استعمال دخانیات و سیگار باعث انسداد و گرفتگی رگها می شوند. همچنین باعث چسبیدن پلاکتها می شوند که این عمل موجب ایجاد لخته در رگ می شود.
سیگار مرگ و میر قلبی – عروقی را تا ۵۰% افزایش می دهد . همچنین رابطه مستقیمی بین تعداد سیگار مصرفی و خطر قلبی – عروقی وجود دارد . در ازای کشیدن هر ۱۰ عدد سیگار خطر مرگ در اثر بیماری قلبی در مردان ۱۸% و در زنان ۳۱% بالا می رود . سیگار می تواند آثار مخربی بر جدار عروق بگذارد . جریان خون عروق را مختل کند ، سطح HDLپایین می آید و LDL بالا می رود ، با افزایش سطح فیبرینوژن و افزایش تجمع پلاکت ها ، احتمال ایجاد لخته و بروز رویدادهای قلبی تا حد قابل ملاحظه ای بالا می رود .
سیستم گردش خون شامل شریان‌ها و وریدهایی است که وظیفه خونرسانی به همه اعضای بدن را به عهده دارند. سیگار کشیدن یک عامل خطر اصلی برای ایجاد بیماریهای قلبی– عروقی است. در حقیقت، تأثیر سیگار از نظر میزان، مشابه دو عامل خطر اصلی دیگر، یعنی فشار خون بالا و افزایش کلسترول خون است.
مکانیسم اثر سیگار: سیگار کشیدن با مکانیسم‌های مختلفی می‌تواند سبب ایجاد بیماریهای قلبی مزمن گردد؛ شامل: صدمه مستقیم آندوتلیال بوسیله نیکوتین و منواکسیدکربن که می‌تواند دیواره یک شریان طبیعی و باز را تخریب و موجب ورود مواد چربی به‌داخل دیواره زخمی و ضخیم شدن و تنگی و در نهایت انسداد کامل شریان گردد.
افزایش ضربان قلب و فشار خون با واسطه آزادسازی کاتکول آمین‌ها؛ هیپرلیپیدمی؛ افزایش میزان LDL؛ افزایش نوتروفیل‌های در گردش و افزایش انعقادپذیری خون، بنابراین نیکوتین و منواکسیدکربن با افزایش کار قلب، سبب افزایش نیاز به اکسیژن در عضله قلبی شده و از سوی دیگر ظرفیت حمل اکسیژن توسط خون را کاهش می دهد و سبب تشدید ناتوانی و اختلال عملکرد قلب می‌گردند و به این ترتیب زمینه را برای بروز آریتمی‌های قلبی مستعد می‌کنند.
