خواب لحظه ای پدیده ای است که در آن شخص بدون قصد قبلی و برای مدتی که بین کسری از ثانیه تا حداکثر ۱۰ ثانیه به طول می انجامد، هوشیاری خود را از دست می دهد و معمولا با تکان ناگهانی سر، هوشیاری خود را به دست می آورد.
به گزارش ویرلن از ساینس، معمولا خستگی مفرط، علت اصلی خواب لحظه ای است. خوابیدن، یکی از نیازهای ضروری بدن است و هنگامی که برای مدتی طولانی از خوابیدن امتناع می کنیم، مغز برای جبران این نیاز خود، ناگهان غیرفعال می شود؛ البته ممکن است این اتفاق تنها چند ثانیه به طول انجامد.
در هنگام خواب لحظه ای، مغز به اجبار چرت می زند، چرا که کمبود خواب مانع عملکرد صحیح بخش هایی از مغز شده و تنها با خوابیدن عملکرد این بخش ها اصلاح می شود.
محققان برای بررسی خواب لحظه ای، گروهی از داوطلبان را به مدت ۲۲ ساعت بیدار نگه داشتند. سپس از آن ها خواسته شد درون دستگاه fMRI بخوابند تا عملکرد مغز آن ها در طول خواب اسکن شود. در نتیجه تحقیق معلوم شد تمام داوطلبان در فواصل زمانی کوتاه بیدار می شوند و مجددا به خواب لحظه ای فرو می روند. نکته جالب این که در طول خواب های لحظه ای، فعالیت تالاموس که مسئولیت کنترل خواب را بر عهده دارد، کاهش و در مقابل فعالیت بخش هایی از مغز که وظیفه کنترل و پردازش حواس و تمرکز را برعهده دارند، افزایش می یابد. بنابراین با وجود این که بخش هایی از مغز به خواب فرو می روند، بخش های دیگری از آن فعالیت خود را تشدید می کنند.
در سال ۲۰۱۱ میلادی نیز محققان دانشگاه ویسکانسین دریافتند برخی از سلول های عصبی مغز در هنگام کم خوابی می توانند برای مدت کوتاهی غیرفعال شوند؛ در حالی که سایر بخش های مغز فعال باقی می ماند.
یکی از مهمترین تبعات ناگوار خواب لحظه ای، تصادفات رانندگی است. بر اساس نظرسنجی که در انگلیس انجام گرفته است، ۴۵ درصد از مردان و ۲۲ درصد از زنان در هنگام رانندگی به خواب لحظه ای فرو می روند.
گزارش کامل این تحقیقات در نشریه Neuroimage منتشر شده است.
